مقدمه: امنیت سیستم شامل مجموعه ای از حفاظت های امنیتی مرتبط با نرم افزار، سخت افزار، کارکنان و سیاست های سازمانی می باشد که از سیستم های اطلاعاتی در برابر تهدیدات داخلی و خارجی محافظت می کند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی امنیت سیستم های اطلاعات بیمارستانی HIS (Hospital Information Systems) در سه حوزه امنیت مدیریتی، فیزیکی و فنی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع کیفی- توصیفی و جامعه پژوهش شامل چهار بیمارستان آموزشی دولتی از مناطق مختلف کشور بود که هر کدام HIS متفاوتی داشتند. داده ها با استفاده از چک لیستی مشتمل بر 134 سوال جمع آوری گردید. به منظور طراحی چک لیست، ابتدا معیارهای امنیتی لازم از روی استانداردهای امنیتی شناسایی و سپس الزامات امنیت HIS با استفاده از تکنیک Delphi اصلاح شده در سه حیطه امنیت مدیریتی، فیزیکی و فنی تعیین شد. پاسخ هر یک از سوالات چک لیست به صورت بله (نمره 1) و خیر (نمره صفر) در نظر گرفته شد. سطوح امنیتی HIS نیز از صفر تا 100 درصد و در پنج سطح خیلی پایین تا خیلی بالا تعیین گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی مانند فراوانی و درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: امنیت مدیریتی HIS در بیمارستان های مورد بررسی با 31.8 درصد و امنیت فیزیکی با 25.0 درصد در سطح پایینی قرار داشت. امنیت فنی HIS نیز در بیمارستان ها با 42.6 درصد، در سطح متوسطی بود. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر با آشکار ساختن نقاط ضعف امنیت HIS، بستر مناسبی را برای مدیران بخش های مدیریت اطلاعات سلامت و فن آوری اطلاعات بیمارستان ها فراهم می آورد تا در زمینه تدوین خط مشی ها، آموزش کاربران، کنترل دسترسی، مدیریت خطر و سایر ابعاد استانداردهای مدیریتی و فیزیکی اقدامات اصلاحی مناسبی را اجرا نمایند.

با توجه به تحولات گسترده در تکنولوژی پزشکی و افزایش انتظارات بیماران نیاز روزافزون به استفاده از Hospital Information system (H.I.S) در بیمارستان پدید آمده است و در قرن بیست و یکم بیمارستانهای فاقد H.I.S توانایی رقابت با سایر بیمارستانها را نخواهند داشت.هر یک از بخشهای بیمارستان انتظاراتی از H.I.S دارند که ساختار H.I.S بر مبنای این انتظارات شکل می گیرد و این ساختار لزوما پیچیده خواهد بود، لذا به عنوان Mother industry شناخته شده است.H.I.S طی سه دوره از اوایل دهه 80 تاکنون دچار تحول و پیشرفت شده و از یک سیستم فاقد انسجام درونی به سیستمی منسجم و دارای محوری به نام پرونده الکترونیکی بیمار تبدیل شده است.H.I.S ایده آل، خصوصیات فنی بسیاری را باید دارا باشد منجمله: قابلیت شناسایی Medical trigger events و انطباق با استانداردهای انفورماتیک پزشکی و امکان استفاده از Expert system و انعطاف فراوان در تطبیق با فرهنگ و گردش کار هر بیمارستان.H.I.S قابلیت ها و ارزشهای افزوده بسیار دارد و می تواند انقلابی در خدمات بیمارستانی ایجاد نماید. ارتقا کیفیت خدمات درمانی، ایجاد مدیریت علمی در اداره بیمارستان، بهبود اقتصاد درمان، رشد پژوهش در علوم پزشکی، اصلاح سیاست گذاری کلان در بهداشت و درمان و توسعه آموزش پزشکی از جمله ثمرات این سیستم است. تحقیقات جهانی موید این تاثیرات مطلوب است.

1پرستاران بخش زیادی از زمان کار خود را صرف مستندسازی می کنند. ثبت گزارش های پرستاری شامل نتایج مراقبت و پاسخ بیمار است، بنابراین هیچ چیزی مانند یک ثبت استاندارد کامل نمی تواند نشان دهنده مناسب بودن خدمات ارائه شده باشد. ثبت ناقص، گزارش پرستاری ایمنی بیمار و موقعیت پرستار را به خطر می اندازد.

مقدمه: بهره گیری از مزایای منحصر به فرد مدارک پزشکی کامپیوتری، به شرط آن که مدیران و کادر مدارک پزشکی، آن را مطابق نیازهای خود طراحی کنند، می تواند بسیاری از مشکلات موجود در نظام بهداشتی درمانی کشور را مرتفع سازد. این تحقیق با هدف تعیین میزان قابلیت های سیستم های اطلاعات بیمارستانی در بخش مدارک پزشکی انجام گرفت.روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه کاربردی از نوع توصیفی و شامل 9 سیستم اطلاعات بیمارستانی در سال 1386 در شهر تهران بود. پژوهشگر بر اساس چک لیست (شامل الزامات عمومی سیستم اطلاعات بیمارستانی، الزامات عمومی بخش مدارک پزشکی، مدیریت مدارک پزشکی، پذیرش، ترخیص، آمار، کدگذاری، بایگانی و تکمیل پرونده) و با مشاهده مستقیم و پرسش با کمک برنامه SPSS، ویژگی های سیستم های موجود را استخراج نمود و در پایان موارد انطباق سیستم با چک لیست، محاسبه و درصد آن مشخص شد. اعتبار محتوای چک لیست بر اساس نظر 10 نفر از افراد خبره در زمینه مربوط تایید و جهت تعیین ثبات چک لیست از روش آزمون مجدد استفاده شد.یافته ها: میانگین کلی میزان انطباق با فهرست الزامات سیستم های اطلاعات بیمارستانی در بخش مدارک پزشکی به این شرح بود: الزامات عمومی سیستم اطلاعات بیمارستانی 4/65 درصد، الزامات عمومی بخش مدارک پزشکی 3/50 درصد، مدیریت مدارک پزشکی 7/85 درصد، پذیرش 6/59 درصد، ترخیص 8/75 درصد، آمار 1/64 درصد، کدگذاری 2/32 درصد و بایگانی و تکمیل پرونده 7/28 درصد.نتیجه گیری: نتایج ضعیف در کدگذاری و بایگانی و تکمیل پرونده،گویای کارا نبودن نرم افزارها در این قسمت ها می باشد. لذا لازم است شرکت های ارایه دهنده با حمایت مدیران به بهبود عملکرد سیستم ها در این بخش توجه ویژه نمایند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقدمه: در حال حاضر معماری سیستم های اطلاعاتی، به عنوان یک گام ضروری در پروسه ایجاد سیستم های اطلاعات بیمارستانی در نظر گرفته شده است. ارزیابی مداوم سیستم های اطلاعات بیمارستانی برای تعیین میزان دستیابی به اهداف آن ضروری می باشد. این مطالعه به منظور تدوین شاخص های ارزیابی معماری سیستم های اطلاعات بیمارستانی انجام گرفته است.روش بررسی : مطالعه حاضر، مطالعه کیفی است که با استفاده از تکنیک دلفی در سال 1393 خورشیدی و در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام گرفته است. جامعه پژوهش شامل 20 نفر از صاحب نظران در حیطه سیستم های اطلاعاتی بود، که از طریق نمونه گیری هدفمند و در دسترس، از دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور انتخاب شدند. روش اصلی جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مقیاس LIKERT، که به منظور تعیین عناصر تشکیل دهنده آن بررسی متون انجام گرفت و نیز از مصاحبه به عنوان روش تکمیلی در جمع آوری داده ها استفاده گردید. روایی پرسشنامه از طریق روایی محتوی و پایایی آن نیز از طریق آزمون-باز آزمون توسط صاحب نظران تایید شد و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS، مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: برای تدوین شاخص های ارزیابی معماری سیستم های اطلاعات بیمارستانی، شش مولفه اصلی شامل قابلیت کارکردی، قابلیت اطمینان، قابلیت بکار گرفته شدن، قابلیت کارایی، قابلیت نگهداری شدن و قابلیت حمل شدن مشتمل بر 86 شاخص از تحلیل داده ها استخراج گردید که برای هرکدام از مولفه های اصلی به ترتیب 12 شاخص، 8 شاخص، 24 شاخص، 21 شاخص، 13 شاخص و 8 شاخص و نیز روش های محاسبه هریک از شاخص ها معرفی گردید.نتیجه گیری: مطالعه فوق شاخص های لازم برای ارزیابی معماری سیستم های اطلاعات بیمارستانی را فراهم می نماید و بیمارستان ها با استفاده از این شاخص ها می توانند به خود ارزیابی نرم افزار سیستم های اطلاعات بیمارستانی بپردازند.

مقدمه: مهم ترین معیار در زمینه ارزیابی اثربخشی سیستم های اطلاعاتی، رضایتمندی کاربران است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل مرتبط با رضایتمندی کاربران سیستم های اطلاعات بیمارستانی به صورت مدل ساختاری انجام پذیرفت. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بود و جامعه آماری آن را کاربران سیستم های اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های آموزشی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز تشکیل داد. به منظور انجام مطالعه، پرسش نامه ای بر اساس بررسی متون ایجاد شد و روایی آن از طریق نظرسنجی از خبرگان انفورماتیک پزشکی و مدیریت اطلاعات سلامت مورد ارزیابی و تایید نهایی قرار گرفت. سپس در بین 384 نفر از کاربران سیستم های اطلاعات بیمارستانی که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شده بودند، توزیع گردید. در نهایت، با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مدل معادلات ساختاری به دست آمده در 8 بعد کیفیت اطلاعات با ضریب غیر استاندارد 1، کیفیت سیستم با نسبت بحرانی 3.891، کیفیت خدمات با نسبت بحرانی 5.039، ساختار سازمانی و مدیریتی با نسبت بحرانی 4.648، مفید بودن سیستم با نسبت بحرانی 3.683، به کارگیری سیستم با نسبت بحرانی 4.963، ویژگی های کاربر با نسبت بحرانی 5.043 و اضطراب کامپیوتری با نسبت بحرانی 4.963 تایید شدند. تحلیل مدل معادلات ساختاری تاثیر 8 بعد مرتبط با رضایتمندی را با سطح معنی داری 0.001>P مورد تایید قرار داد.نتیجه گیری: مدل یکپارچه حاصل از پژوهش حاضر می تواند به عنوان ابزار موثری در طراحی و توسعه سیستم های اطلاعاتی مبتنی بر کاربر به کار گرفته شود و بدین ترتیب به نظر می رسد در کاربران رضایتمندی بیشتری ایجاد می گردد و از به هدر رفتن سرمایه گذاری مالی و انسانی جلوگیری می شود.

زمینه: استفاده از سیستم های اطلاعات بیمارستانی در کاهش میزان اشتباه های پزشکی موثر بوده و امکان دست یابی به موقع به اطلاعات با کیفیت را فراهم نموده است. لذا همه سازمان های مراقبت سلامت به دنبال پیاده سازی آن هستند.هدف: مطالعه به منظور شناسایی عوامل موثر بر موفقیت پیاده سازی سیستم های اطلاعات بیمارستانی انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی در سال 1389 بر روی 160 نفر از کاربران سیستم های اطلاعات بیمارستانی در مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام شد که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده ها از طریق پرسش نامه خودساخته که روایی و پایایی آن تایید شده بود، جمع آوری و نتایج به صورت آمار توصیفی بیان شد.یافته ها: بیش ترین میانگین امتیاز کسب شده در عوامل چهارگانه موفقیت پیاده سازی سیستم های اطلاعات بیمارستانی مربوط به مدیریت پروژه (4.62±0.74) و کم ترین میانگین امتیاز کسب شده مربوط به عوامل سازمانی (3.98±0.72) است.نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، موفقیت پیاده سازی سیستم اطلاعات بیمارستانی نیازمند توجه به عوامل مرتبط با مدیریت پروژه است. بنابراین باید نقشه راه پیاده سازی سیستم به طور دقیق ترسیم و گروه کاری با مشارکت کاربران و رهبری مناسب تشکیل شود.

مقدمه سیستم اطلاعات بیمارستانی (Hospital Information System) HIS نوعی سیستم نرم افزاری جامع به منظور انجام عملیات روزمره، برنامه ریزی، مراقبت و درمان بیمار است. به دلیل ورود سیستم های اطلاعاتی مراقبت بهداشتی متنوع و ناهمگون در حوزه سلامت الکترونیک، سیستم اطلاعات بیمارستانی با مشکلات قابلیت همکاری مواجه شده است. در همین راستا، این پژوهش سعی دارد معماری یکپارچه HIS را براساس مدل قابلیت همکاری ارایه کند. روش این پژوهش یک مطالعه راهبردی-کاربردی جهت رسیدن به معماری یکپارچه HIS با تمرکز بر سیستم های اطلاعات بالینی (Clinical Information Systems) CIS است. ابتدا نیازمندی سیستم های اطلاعات بالینی از طریق مطالعات کتابخانه ای، بررسی دفتر آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام و همچنین توسط متخصصین فناوری اطلاعات مورد بررسی و تایید واقع شد. سپس چارچوب های مختلف قابلیت همکاری و مدل های معماری HIS بررسی شد و در نهایت مدل معماری یکپارچه HIS براساس مدل قابلیت همکاری پیشنهادی ارایه گردید. نتایج معماری یکپارچه HIS براساس مدل قابلیت همکاری شامل سه مدل معماری مرجع، نرم افزار و اطلاعات است. معماری مرجع برای کل HIS و به صورت سفارشی سازی شده برای CIS؛ معماری نرم افزار برای پیاده سازی انواع سیستم های اطلاعاتی بیمارستان، و معماری اطلاعات نیز برای تبیین نحوه ذخیره سازی، پردازش و انتقال اطلاعات است. نتیجه گیری: با توجه به ضرورت یکپارچگی در نظام سلامت، این مطالعه با به کارگیری دستورالعمل های یکپارچگی در معماری امکان تعامل پذیری و یکپارچگی را بین سیستم های HIS ایجاد می کند که موجب کاهش هزینه، بهبود کیفیت و تصمیم گیری به موقع می شود.